Met mijn nieuwe caravan de baan op
Alles wat je moet weten
Tekst en foto’s: André Bressinck
Ik heb voor het eerst een caravan gekocht en ben klaar voor mijn eerste reis. Is er nog iets dat ik moet weten? Er is inderdaad een wereld aan kennis die nieuwe caravaneigenaars goed op weg kan helpen met hun nieuwe vakantie. We proberen hier alle belangrijkste wetenswaardigheden op een rijtje te zetten.
Op de weegschaal
Van zodra je aanhanger een MTM heeft boven de 750 kg, en dat zijn zowat alle caravans, dan krijgt dat voertuig een eigen identiteit. Het wordt apart ingeschreven, met een eigen nummerplaat, moet apart verzekerd worden voor BA (burgerlijke aansprakelijkheid) en moet tweejaarlijks langs de technische keuring. Bij de eerste keuring wordt ook het ‘eigen gewicht’ gemeten, dat komt op je papieren terecht. Belangrijk is dat je weet in welke toestand dit gewicht werd bepaald: was de mover met zijn batterij al geïnstalleerd, en wat met de luifel? Het verschil tussen de MTM van de caravan en het eigen gewicht is je laadvermogen, dus dat kan je enkel juist inschatten als je weet wat allemaal ingerekend zit in je eigen gewicht.
Enkele belangrijke termen
Het acroniem MTM staat voor Maximum Toegelaten Massa van het voertuig. In technische termen spreken we steeds over massa en niet over gewicht. De massa van een ding is bepaald als het gewicht bij atmosferische omstandigheden. Dat blijft altijd onveranderd, terwijl de weegschaal duidelijk minder aangeeft als we op grote hoogte zitten. In ons platte landje bij de zee spreken we meestal over gewicht, als een goede benadering voor massa.
De lege massa van een voertuig – of het leeggewicht – spreekt voor zich. De massa in beladen toestand is dan de massa van het voertuig met zijn actuele belading: dat is wat bij een controle op de weg door de bevoegde agenten wordt vastgesteld met een geijkte weeginstallatie. De rijklare massa of het rijklaar gewicht is een theoretisch bepaalde massa gebaseerd op de massa van het voertuig met gevulde tanks en een extra 75 kg voor een gemiddelde bestuurder.
Trekkend voertuig
Met de caravan aan de haak wordt de gezinswagen een trekkend voertuig. En dus moet de wagen jaarlijks gekeurd worden, waarbij de trekhaak ook zichtbaar moet zijn voor de controleur. Een afneembare of wegdraaiende trekhaak moet dus gebruiksklaar zijn als het voertuig wordt aangeboden. Op het keuringsbewijs vind je het maximale gewicht dat je wagen mag trekken. En dat zou minstens zoveel moeten zijn als de MTM van je caravan, niet?
Een trekhaak komt noodzakelijkerwijs met een stekkerdoos voor de signalisatielichten op de caravan. De dertienpolige verbinding is stilaan standaard en alle constructeurs houden zich strikt aan de afgesproken normen. Controleren van verlichting, richtingswijzers en stoplichten voor elk vertrek blijft nodig, want kabel en stekker raken makkelijk beschadigd. Let er bij het aankoppelen ook op de dat de kabel niet gekneld kan raken bij het maneuvreren.
De 13-polige standaard voorziet ook twee 12V-voedingslijnen naar de caravan. Eén ervan is typisch permanent gevoed, de andere voert alleen stroom als de motor draait. De permanente voeding wordt doorgaans gebruikt om onderweg wat licht te kunnen maken in de caravan en eventueel de waterpomp te laten draaien. De geschakelde voeding is bedoeld voor de koelkast die onderweg op de boordspanning werkt, maar in geparkeerde toestand de batterij van het trekkend voertuig te veel zou ontladen.
Koelkast
De klassieke koelkast in een caravan werkt met absorptie waarbij warmte wordt geproduceerd. De energiebron kan dan de netspanning zijn (230 VAC) of de boordspanning (12 VDC) of zelfs gas.
Onderweg kiezen we noodgedwongen voor de boordspanning van de trekwagen. Een grote koelkast vergt makkelijk 150 watt of meer, zodat continu 10-15 A via de stekkerdoos en stekker loopt. Reden genoeg om die verbinding perfect in orde te houden!
De nieuwere compressiemodellen werken enkel op elektriciteit (12 VDC) en zijn een stuk efficiënter.
Zicht op het verkeer rondom
Met een caravan aan de haak voldoen de gewone zijspiegels niet meer om het verkeer achter het span in het oog te houden. Caravans zijn doorgaans 2,30 m breed, al heb je ook luxemodellen met een breedte van 2,50 m. Kleinere caravans kunnen ook wat smaller uitvallen. Vergelijk die breedte met de breedte van je wagen, met de spiegels erbij, en het wordt vlug duidelijk dat een paar extra spiegels nuttig zijn. Ze zijn ook wettelijk verplicht. In de handel vind je voldoende modellen. Vraag eventueel advies bij de dealer of bij de garage: niet elke model is geschikt voor jouw trekwagen. En uiteraard moeten die spiegels stevig gemonteerd worden!
Kogeldruk
Voor de kogeldruk (het gewicht op de trekhaak van de wagen) wordt als vuistregel minimum 5 % van het caravangewicht genomen. Voor een caravan die in beladen toestand 1.600 kg weegt, wordt dat 80 kg. Het maximum wordt bepaald door de constructeur en vind je in de specificaties van de trekwagen.
Massa van de sleep
De MTM van de sleep is niet altijd de som van MTM van de trekwagen en MTM van de aanhanger. De manier waarop de oploopremmen van de caravan werken – de remmende trekwagen duwt de remhendel van de aanhanger in zodat ook de caravan gaat remmen – veronderstelt een stevige trekwagen. De vuistregel is hier dat het gewicht van de beladen aanhanger maximum 75% van het beladen voertuig bedraagt. Ga je daar toch boven, dan wordt het toch extra uitkijken en snelheid matigen.
En nu inladen...
Op het keuringsbewijs vind je het laadvermogen van je caravan. Maar wat wegen al die spullen die we willen meenemen? Meten is weten, en met een eenvoudige personenweegschaal geraak je al een heel eind. Bij het inladen is het gezond verstand belangrijk. Zware stukken horen niet in bovenkastjes, ook niet boven de keuken. Grote, zware pakken – typisch een voortent – kan je misschien beter in de kofferbak van de trekwagen laden. Die mag immers wat meer gewicht hebben dan anders. Verder horen zware stukken niet vooraan of achteraan, maar zo dicht mogelijk bij de as van de caravan, zodat ze minder bijdragen aan de slingerneiging van het span. Uiteindelijk is het van het grootste belang dat het gewicht dat op de trekhaak rust – de kogeldruk – correct is. Bij het rijden drukt de rijwind immers op de caravan, zodat die vooraan enigszins wordt opgetild en het span onstabiel wordt. Veel is er dan niet nodig om een slingerende beweging in te zetten, en die is niet gemakkelijk onder controle te krijgen.
Een vuistregel is dat de kogeldruk minstens 70 kg moet bedragen. De specificaties van het trekkend voertuig vermelden een maximum voor de kogeldruk, daar mag je eigenlijk niet boven gaan, maar je mag dat zeker als streefgetal aanhouden. Weeg de kogeldruk bijvoorbeeld met een klein balkje en een klassieke personenweegschaal onder de koppeling. Soms is er een gewichtsaanduiding in het jockey-wiel. Dat moet je dan wel herrekenen naar de positie van de koppeling. Belangrijk is ook dat de belading links en rechts enigszins in evenwicht is.
Slingerdempers
Een betere caravan heeft in plaats van een gewone koppeling een exemplaar met frictieplaatjes. Bij het aankoppelen worden die frictieplaatjes links en rechts, soms ook voor en achter, tegen de bol van de trekhaak geperst, waardoor beginnende slingerbewegingen worden onderdrukt. Een bijkomende beveiliging is een actieve slingerdemping van bv. ALKO of KNOTT: daar wordt de boordspanning gebruikt om beginnende slingerbewegingen te detecteren, waarbij dan automatisch de remmen van de caravan worden aangetrokken en het span gestrekt wordt.
Al die systemen kunnen niet verhinderen dat er gevaarlijke situaties kunnen ontstaan als de belading echt in onbalans is en de snelheid hoog genoeg ligt. Slingeren kan in het slechtste geval al beginnen bij 40 km/u, maar als de belading met de nodige zorg is uitgevoerd, rijdt het span doorgaans als op sporen en kan zonder zorgen een reglementaire snelheid van 80 tot 90 km/u worden aangehouden.
Bandendruk
De constructeur vermeldt de vereiste bandendruk voor de caravan. Die druk ligt meestal dicht bij de maximale druk die de banden mogen hebben. De banden worden ook veel zwaarder belast dan bij de trekwagen: de twee ton van je trekwagen wordt verdeeld over vier banden, terwijl het gewicht van de caravan – bijvoorbeeld 1.600 kg – verdeeld wordt over twee wielen. Het is dus uiterst belangrijk de bandendruk op peil te houden zoals de constructeur voorschrijft.
Bij het trekkend voertuig volgen we ook de aanwijzingen van de constructeur voor een beladen voertuig. Hier is meestal genoeg reserve, zodat we eventueel 0,1 of 0,2 kg extra druk kunnen geven.
Het leven van een caravanband
De banden van een caravan worden zwaar op de proef gesteld. Tijdens de rit krijgen ze een maximale belading, meer dan de banden van de trekwagen. Maar ook een gestalde caravan heeft nog steeds een groot gewicht. Als de bandendruk tijdens de winter te laag zou zijn, dan wordt de band over een lange periode ingedrukt, en als we dan terug de baan op gaan, is de band niet meer mooi rond en erg kwetsbaar. Dus ook tijdens de stalling moet je de bandendruk op peil houden. Om al deze redenen is het absoluut aan te raden om caravanbanden te vervangen na 6 jaar, te rekenen vanaf de productiedatum. Meer hierover vind je in het artikel ‘Onze banden ontcijferd’, terug te vinden op het ledenplatform van www.vkt.be.
De eerste keer opstellen
Eenmaal op de camping komt het erop aan de caravan mooi op zijn plaats op te stellen. Is er voldoende vrije ruimte, dan kan je proberen om de caravan met de trekwagen op zijn plaats te rijden. Als we nu merken dat de caravan naar links of naar rechts helt, kunnen we de trekwagen nog gebruiken om het ene of het andere wiel op een paar plankjes te rijden. In de handel vind je ook kunststof keggen die hiervoor speciaal ontworpen zijn. Als we daarna de caravan loskoppelen, kunnen we met het neuswiel de caravan in de lengterichting horizontaal zetten. Een kleine waterpas is hierbij handig, maar de app op je smartphone is natuurlijk even goed. Pas daarna zullen we de caravansteunen uitdraaien om het geheel te stabiliseren. Die caravansteunen zijn niet bedoeld om de caravan op te krikken, ze zijn daarvoor niet sterk genoeg.
Is het wat drukker op de camping, dan zal je de caravan met mankracht op zijn plaats moeten duwen. Tenzij er een caravanmover werd geïnstalleerd: de aandrijfrollen worden dan tegen de caravanbanden gedrukt en met de afstandsbediening wordt de caravan perfect op zijn plaats gerold.
