Roofvogels spotten

Bossen, moerassen, natuurgebieden … zijn ideale landschappen om roofvogels te spotten. Om het jullie wat gemakkelijker te maken, beschrijven we enkele roofvogels en geven we ook plaatsen mee waar je de meeste kans hebt om één te zien.

Roofvogels jagen op prooi in de lucht, op de grond of in het water. Alle roofvogels hebben ook een grote, kromme snavel en scherpe klauwen. Die klauwen kenmerken zich door drie tenen vooruit en één teen achteruit, voorzien van scherpe nagels. Maar welke vogels kan je nu spotten in België? Wij pikken er een aantal uit en beschrijven hun karakter en uiterlijke kenmerken.

Buizerd
Als je in bossen gaat wandelen, kan je de buizerd tegenkomen. Die is de meest voorkomende roofvogel in België en is tussen de 51 cm en 57 cm groot met een spanwijdte van 113 cm tot 127 cm, waarbij de vrouwtjes het grootst zijn. De buizerd heeft verschillende kleuren, maar ze zijn voornamelijk bruin. Het puntje van hun snavel is zwart en de rest van de snavel heeft een gele kleur. Hiermee eten ze alles wat ze kunnen vinden: muizen, mollen, kikkers en konijnen. Tijdens de jacht gebruiken ze de zweeftechniek. Ze hangen in de lucht op zoek naar een prooi en als ze iets gevonden hebben, laten ze zich zakken. Prooien zoeken ze niet alleen in het bos, maar ook in graslanden, akkers en soms zelfs aan de kant van de weg. Soms zie je ze ook op een paal of een hek zitten, op uitkijk voor een lekker hapje. Hou dus zeker het landschap in de gaten. In het voorjaar vind je ze voornamelijk hoog in de bomen, waar ze hun nest hebben. De twee tot vier eieren komen na 40 dagen uit.

Havik
Als je overdag gaat wandelen in de bossen, kan je maar beter je ogen goed openhouden. Misschien spot je dan een havik. Deze roofvogels kan je herkennen aan hun bruingrijze veren met witte en bruine strepen en een witte wenkbrauwstreep boven het oog. De havik heeft korte, brede vleugels en een vierkante staart en de vogel is tussen de 49 tot 66 cm hoog. Ook hier zijn de vrouwtjes groter dan de mannetjes. In bosgebieden jaagt de havik op kleine zoogdieren, zoals konijnen, en vogels. Denk maar aan duiven, lijsters, spreeuwen en eksters. Hij is zodanig snel dat hij ook andere roofvogels, zoals ransuilen en sperwers, het nakijken geeft. Aangezien een havik honkvast is, bouwen ze meerdere nesten in hetzelfde territorium, hoog in een boom. Zo kunnen ze naar een nieuw nest verhuizen om parasieten te vermijden. Tussen midden maart en begin mei begint het vrouwtje te broeden en legt ze één tot vijf blauwwitte eieren, die ze op een maand uitbroedt. Eens de jongen geboren zijn, vliegen ze na 40 dagen uit. In die periode heb je dus nog iets meer kans om een havik te spotten.

Bosuil
De bosuil heeft een dikke, ronde kop met pikzwarte ogen en lijkt wel een bolletje veren. Deze roofvogel weegt slechts 500 gram. Als je overdag gaat wandelen of fietsen, zal je hem vermoedelijk niet tegenkomen, want de bosuil is een echt nachtdier. Je vindt ze niet alleen in het bos, maar ook in stadsparken. Als je er één ziet, is er misschien ook een rans- of steenuil in de buurt – of misschien net niet meer, want die worden door bosuilen verorberd. Ook muizen, amfibieën en andere vogels staan op hun menu. Die vinden ze rondom hun broedplaats, want bosuilen zijn honkvast. Is er niet voldoende eten, dan laten ze hun broedplaats niet in de steek. Ze blijven ter plaatse en wachten op betere tijden. Bosuilen leggen twee tot vier ronde eieren die worden uitgebroed op een kleine maand. Omdat het vrouwtje van in het begin broedt, verschillen de jongen van grootte. Als ze in een periode zitten waar er voedselschaarste is, eten de grootste jongen de kleinste op. Ongeveer een maand na de geboorte verlaten ze het nest.

Oehoe
Één van de grootste uilensoorten ter wereld is de oehoe. Deze uil vind je voornamelijk terug in bossen, bijvoorbeeld in de Ardennen. Je kan hem herkennen aan de opvallende oorpluimen, het geelbruine verenkleed, een zwarte snavel en oranje tot vuurrode ogen. Je zal hem wel voornamelijk spotten tijdens de schemering of ’s nachts aangezien het een nachtdier is. Met een spanwijdte van 190 cm is de oehoe een imposante roofvogel. Hij voedt zich met insecten, knaagdieren en andere vogels zoals de ransuil. Ook voor het vangen van een egel deinst hij niet terug. Ideaal voor een mannetje om een vrouwtje te imponeren. Het vrouwtje legt twee tot vier eieren en broedt die alleen uit, terwijl het mannetje voor voedsel zorgt. Na ongeveer 34 dagen komen de eieren uit en tot in de herfst blijven de jongeren bij de ouders.

Torenvalk
In steden, langs autowegen of aan de rand van weilanden en bossen spot je een van de kleinste roofvogels, namelijk de torenvalk. Maar het is niet omdat deze roofvogel maar 31 tot 37 cm groot is, dat je hem zomaar over het hoofd ziet. Torenvalken hebben een blauwachtig grijze staart met een brede zwarte en een smalle witte eindband. Ze hebben een grijsblauwe kop, een roodbruine rug en vleugels met donkere vlekken. Het vrouwtje is eerder roestbruin met donkere vlekken. De ideale vermomming wanneer zij aan het broeden is. Dat doet ze in oude nesten van kraaien of andere roofvogels, in boomholtes, in nissen van hoge gebouwen of in speciaal gemaakte nestkasten. In april/mei legt ze vier tot zes eieren en blijft ze alleen broeden. Het mannetje gaat op jacht op zoek naar voedsel. Torenvalken eten muizen, zangvogels en kevers en als ze een prooi gevonden hebben, duiken ze erop af.

Waar te spotten?
We hebben nu een aantal roofvogels besproken, zodat je ze makkelijker kan herkennen. Maar waar zijn ze het gemakkelijkst te vinden? Per provincie zijn er wel een aantal natuurdomeinen waar je het meeste kans hebt om roofvogels te spotten. Enkele tips:

Antwerpen
In de bossen van Binnenheide-Middeldonk spot je niet alleen haviken, bosuilen en buizerds, maar ook steenuilen en kerkuilen zijn er actief.

Limburg
Dicht bij Tongeren vind je De Kevie. Hier liggen vier natuurgebieden bij elkaar, namelijk Beemden, Hardel, Kevie en Groot Meers. Je spot er onder andere boomvalken en wespendieven.

Vlaams-Brabant
Wandel gerust even in natuurgebied De Spicht en geef je ogen de kost. Je spot er buizerds, boomvalken, haviken en sperwers.

Oost-Vlaanderen
Het Kluizenbos is één van de oudste bossen in Aalst en bestaat uit het Kravaalbos en het Kolenwoud. Het is niet alleen het toneel van buizerds en haviken, maar ook kleinere vogels vliegen tussen de bomen. West-Vlaanderen Wil je op zoek naar de lichtgewicht tussen de uilen, dan heb je het meeste kans in de Maskobossen. Als je je ogen goed openhoudt, spot je tussen de bomen de bosuil.

Wil je nog meer leren over roofvogels of onder begeleiding roofvogels spotten? Neem dan zeker eens een kijkje op de website van Natuurpunt. Zij geven regelmatig en op verschillende locaties cursussen rond roofvogels. Daarnaast trekken ze ook regelmatig naar de Uitkerkse Polder om onder begeleiding roofvogels te spotten.